حجت الاسلام احمد رهدار رئیس موسسه مطالعات و تحقیقات اسلامی فتوح اندیشه، در گفت و گو با خبرنگار مجلس ایران با اشاره به بایدها و نبایدهای اخلاق انتخاباتی گفت: ما یک اخلاقی داریم که در کتاب ها نوشته شده است و در شرایط زمانه و اجتماع صرف شده است. به نظر می رسد افراد را در عرصه اجرا و عمل، با اخلاقی که صرفا در کتاب ها آمده است نباید ارزیابی کرد.

رهدار افزود: آنچه در کتاب ها آمده است ناظر بر شرایط مطلوب است اما اتفاقاتی که در بستر خیابان می افتد ناظر بر شرایط مقدور است؛ و در این شرایط چه بسا فردی اقدامی را انجام دهد که در شرایط مطلوب آن کار را خودش هم قبول نداشته باشد، بعضی از کارهایی را که هم اکنون کاندیداها انجام می دهند ممکن است با ارزیابی شرایط مطلوب قابل نقد باشد اما در شرایط مقدور چاره ای جز آن نباشد.

وی با ذکر مثالی ادامه داد: فرض کنید نامزدها در شرایطی در حال رقابت هستند که رقابت های آزادانه کنار رفته و جواب نمی دهد و تنها رقابت های مُسرفانه جواب می دهد؛ در این فضا یک نامزد اصولی و ارزشی اگر صرفا زاهدانه عمل کند صحنه را از دست می دهد و این نه به معنای این است که می برد یا می بازد، بلکه ظرفیت تصرف در جامعه اسلامی را به مدت چند سال از دست می دهد.

رئیس موسسه فتوح اندیشه با ذکر سوالی افزود: کسی که قادر است در صورت پیروزی، تحولی در جامعه ایجاد کند که رویکردهای زاهدانه نیز ارزش محسوب شوند، چنین کاندیدایی در این فضای اجتماعی، برای دوری از اسراف، تا چه اندازه می تواند حداقلی به صحنه بیاید؟

رهدار با اشاره به این که وضعیت کف خیابان در کیفیت قضاوت ما تاثیرگذار است، خاطرنشان ساخت: از این حرف بنده نباید اینگونه تصور شود و این سوال پیش بیاید که آیا اخلاق نسبی است؟ نه، اخلاق مقوله ای نسبی نیست. اما مقام اجرا مقامی است که یک بازه انعطاف را می پذیرد؛ مقام اجرا طوری است که شرایط اجتماعی را در اصول اخلاقی که در کتاب ها آمده است ضرب می کند.

وی با تاکید بر لزوم بررسی علمی رفتار نامزدها اظهار داشت: به نظر می رسد اگر رفتار نامزدها را به صورت علمی ارزیابی کنیم شاید خیلی از کارهایی را که انجام می دهند نقد نخواهیم کرد، همین افرادی که بیرون از گود رقابت عینی هستند و نوعا هم براساس مفاهیمی که در کتاب ها آمده است ارزیابی می کنند، خود آنها اگر کاندیدای انتخابات شوند چه بسا همین کارها را انجام دهند. البته از این حرفم نباید اینگونه برداشت شود که  قائل به اسراف در تبلیغات هستم.

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به این که در یک اجتماع باید همه ظرفیت ها و افراد و شرایط مختلف برای ارزیابی مدنظر قرار بگیرد، ادامه داد: تلقی ام این است که نوع تبلیغاتی که در جامعه صورت می گیرد با عرف جامعه اسلامی سازگار است، زیرا با توجه به شرایط موجود و عوامل انسانی و موضوعاتی از این دست، مثلا پنج درصد خطا مشکلی ایجاد نمی کند، در صورتی که علم ریاضیات به قدری دقیق است که امکان خطا درآن راه ندارد و برای نقد شرایط مورد بحث، بکارگیری ریاضیات صحیح نیست.

رهدار گفت: اگر قاعده خطاپذیری را به مدیریت یک جامعه نیز گسترش دهیم می بینیم برای یک مدیر کاملا اصولی و ارزشی هم می توانیم پنج درصد خطا متصور باشیم، به این معنا که یک مدیر از 100 نفر پرسنل و مدیرانی که در کنار خود چیده است 5 تا 10 نفرشان شاید ناسالم باشند و یا اینکه با وجود توصیه هایی که مدیر برای تبلیغات می کند آنها باز یک خبط و خطایی انجام دهند؛ اما مدیر نمی تواند این خطا را برای همه شرح دهد که چرا و چطور بوجود آمد.

رئیس موسسه فتوح اندیشه خاطرنشان کرد: در ارزیابی های مان از نامزدهای ریاست جمهوری نباید فقط براساس ارزشها و الگوهای کتابی آنها را نقد کنیم بلکه نقد ما باید با توجه به شرایط اجتماعی و شرایط حال حاضر جامعه باشد تا با دیدی همه جانبه تر و به روزتر بتوانیم یک فرد را مورد نقد و بررسی قرار دهیم.

رهدار با اشاره به این که روح دین ما یک روح اقتدار است تاکید کرد: در مواد قانونی ما تمام دستوراتی که برای تبلیغات نامزدهای انتخابات صورت گرفته در محدوده شرع است که اسراف و تبذیر و وامدار شدن مسئول را به جریان خاص اجازه نمی دهد و نامزدها باید سعی کنند که حد وسط را حفظ کنند.

این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه گفت: مردم، ما فرزند زمانه مان هستیم لذا عقل جمعی امت درک می کند که کدام رفتار معتدلانه یا کدام با اسراف بوده است؟

رهدار در پایان گفت: اسلام فرهنگ جامعه ماست و این جامعه در فهم اسلامی خود تعاریفی از اسراف و تبذیر و تبلیغات درست دارد، لذا مردم به خوبی می توانند رفتار های نادرست و پرخرج انتخاباتی را تشخیص دهند و به فردی که اینگونه عمل کند برای اداره کشور اعتماد نکنند.